Koczownicy.pl
Ludy Europy Wschodniej
Donieckie Okręgowe Muzeum Krajoznawcze

Muzeum Okręgowe w Doniecku zostało założone przez grupę pasjonatów w 1924 roku. Twórcami jego byli Aleksander Olszanczenko - geograf, grupa studentów Technikum Górnictwa oraz osoby zajmujące się kolekcjonowaniem numizmatów, minerałów i innych zabytków, związanych z miastem i terenem okręgu przemysłowego. W 1927 roku zbiory ówczesnego Stalińskiego Okręgowego Muzeum Krajoznawczego, w tym: fotografie, dokumenty oraz przedmioty związane z produkcją przemysłową okręgu oraz rozwojem technologii górniczych, liczyły już 2000 eksponatów.

W latach 30-tych XX wieku rozpoczęła się działalność naukowo-badawcza placówki. W Doniecku (ówczesne Stalino), w rejonie późniejszego szpitala centralnego wykopaliska archeologiczne prowadził N. Makarenko, eksplorując grupę kurhanów. W 1935 roku W. Jewsiejew podczas badań powierzchniowych odkrył schyłkowo-paleolityczne obozowisko w dolinie Kazionna. Kolejnym etapem były badania archeologiczne na unikatowym paleolitycznym stanowisku Ambrosiwka. W wyniku przeprowadzanych ekspedycji zbiory wzbogaciły się o zabytki archeologiczne, kolejne kolekcje minerałów z terytorium doniecczyzny oraz okazy fauny i flory, występujące w pasie stepu i lasostepu.
W okresie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej donieckie Muzeum połączono z placówką w Mariupolu. W wyniku działań wojennych próbowano ewakuować zbiory - niestety część kolekcji uległa rozproszeniu lub zniszczeniu.

Po wyzwoleniu Donbasu, Muzeum wznowiło swoją działalność w 1944 roku, posiadając zaledwie 1000 eksponatów, składających się jedynie z dokumentów i fotografii. Nowe ekspozycje przedstawiały aktualne nurty polityczne i gospodarcze okręgu. Skupiano się głównie na tematyce historycznej. Organizowano wystawy, ukazujące okrucieństwo wojny i bohaterstwo mieszkańców doniecczyzny.

W 1950 roku kolekcja wzbogacona została unikalnym zabytkiem archeologicznym - scytyjskim posągiem antropomorficznym, znalezionym we wsi Olchowczyk. Posąg ten, zwany "Złotym Scytą" stał się symbolem donieckiego Muzeum.
W latach 50-tych Muzeum znowu odzyskało przedwojenny krajoznawczy profil. Trafiły tu odnalezione eksponaty archeologiczne, przekazane przez Muzeum w Mariupolu, w tym przedmioty pochodzące z wykopalisk na wielokulturowych stanowiskach na obozowiskach, grodziskach, osadach, cmentarzyskach, kurhanach. Muzeum zorganizowało także unikalną ekspozycję etnograficzną, dotyczącą Greków Nadazowskich, a także wystawy związane z historią uprzemysłowienia Donbasu, powstania miasta, Wielkiej Wojny Ojczyźnianej oraz wystawę opartą o materiały M.Pawłow, dotyczące pobytu D. Mendelejewa w Donbasie. W 1955 roku kolekcja liczyła 8952 eksponaty. W połowie lat 50-tych zorganizowany został oddział przyrodniczy.

W latach 60-tych zbiory powiększyły się do 50 tysięcy eksponatów. W 1961 roku miasto Stalino zostało przemianowane na miasto Donieck, w związku z tym Muzeum zyskało dzisiejsze miano: Donieckie Okręgowe Muzeum Krajoznawcze Donieckiego Okręgowego Wydziału Kultury. W 1972 roku Muzeum przeniesiono do budynku przy ul. Cheliuskintsew, w którym ma swoją siedzibę do dnia dzisiejszego

W latach 70 i 80-tych zorganizowano szereg nowych ekspozycji, związanych z działami: przyrodniczym, geologicznym, historycznym, etnograficznym i archeologicznym. W latach 90-tych Muzeum poszerzyło swoją ofertę, organizując festiwale kultur narodów, zamieszkujących Wschodnią Ukrainę, tworząc własną serię wydawniczą "Latopis Donbasu", organizując spotkania z weteranami Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.

W ciągu ostatnich lata Muzeum prowadziło aktywną działalność naukowo-badawczą w dziedzinie archeologii. Każdy sezon badawczy przynosi nowe odkrycia, których rezultaty pracownicy naukowi Muzeum publikują we własnym czasopiśmie "Almanach Archeologiczny". W ostatnich latach Muzeum angażuje się także w badania ratownicze na terenach zagospodarowywanych zarówno przez miejscowe władze jak i kapitał zagraniczny. W system ochrony włączono 8000 stanowisk archeologicznych, mając na uwadze szybkie przemiany polityczno-gospodarcze oraz prawne, zachodzące we Wschodniej Ukrainie. Donieckie Muzeum współpracuje z innymi centrami naukowymi Ukrainy (Krym, Kijów), a także z placówkami, instytucjami badawczymi i naukowymi w Rosji (Moskwa, Petersburg), Belgii (Liegie, Bruksela), Stanach Zjednoczonych (Montana) oraz Polsce (Kraków). Muzeum organizuje także Krajowe i Międzynarodowe Konferencje Archeologiczne. Działalność wydawnicza oprócz wyżej wymienionych obejmuje prestiżowe wydawnictwa albumowe, katalogi, foldery, pocztówki oraz wydawnictwa specjalne, związane z wystawami czasowymi.
Muzeum jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, w tym za wkład w rozwój kultury regionu.


(na podstawie artykułu E.I.Denisenko w: "Donbas 2004, wydanie specjalne", Donieck 2004)


Podczas działań wojennych 2014 roku Muzeum w Doniecku podzieliło losy muzeów w miastach rejonowych: Sławiańsku, Kramatorsku czy Mariupolu.

Okręgowe Donieckie Muzeum Krajoznawcze zostało zbombardowane przez agresorów 21 sierpnia 2014 roku. W tymże roku obchodziłoby 90 lat swojego istnienia.,/p>

Część unikalnej kolekcji została bezpowrotnie utracona, część artefaktów uległa zniszczeniu. Pracownicy, którzy przeżyli ostrzał, starali się zabezpieczyć ocalałą część budynku, który niestety nie będzie nadawał się do dalszej eksploatacji. Obecnie czynione są starania o pozyskanie nowego miejsca, do którego będzie można przenieść część najcenniejszych eksponatów.

W tej chwili nie można niestety wesprzeć Muzeum finansowo, z uwagi na brak możliwości uruchomienia rachunku dla państwowej instytucji w tej części Europy. Pomoc rzeczowa napływa jedynie ze strony Związku Muzeów Federacji Rosyjskiej, gdyż oprócz najpilniej potrzebnych materiałów budowlanych niezbędne są narzędzia, zabezpieczające artefakty przed zniszczeniem i warunkami przechowywania.



Zniszczenia można obejrzeć na linku: http://stalker347.livejournal.com/1557160.html