![[Rozmiar: 24198 bajtów]]() |
Naczynie trzymane w dłoniach |
Do najczęściej odwzorowywanych na stelach żeńskich naczyń należą proste doniczkowate garnki, często z wyraźnym brzegiem, niekiedy zdobionym skośnymi kreseczkami. Kolejnym typem są naczynia cylindryczne z zaznaczonym brzegiem i dnem Rzadziej na posągach ukazywano garnki stożkowate, z wyraźnym brzegiem i wąskim dnem, kielichowate - z wyraźną nóżką i stopką oraz naczynia jajowate lub kubkowate z niekiedy słabo zaznaczonym wałeczkowatym brzegiem.
W tym miejscu warto nadmienić, że badacze rosyjscy uważali ze prawdopodobne, iż na wczesnotureckich stelach postacie trzymają w dłoniach odwzorowane „gliniane”, jak i dużo cenniejsze „metalowe” naczynia, mające swoje odniesienia w znaleziskach archeologicznych. Można przypuszczać, że dalecy potomkowie T'u-küe także cenili wyżej przedmioty metalowe, w które zaopatrywali zmarłych, by w zaświatach świadczyły o ich prestiżu. Być może trzymane w dłoniach bab kamiennych naczynia, na życzenie zamawiających je rodów lub w zamyśle twórców-kamieniarzy, były odwzorowaniem nie tyle mało wyrafinowanych, dość prymitywnych i powszechnych naczyń glinianych, co cennych naczyń metalowych i szklanych.
|
|
|
| Dzban, trzymany w rękach (detal) |
Dno ze stemplem, zdobienia ornamentem falistym - fragmenty naczyń (Majaki, rejon sławiański, obwód doniecki)* |
W pochówkach połowieckich ceramika spotykana jest bardzo rzadko. Do najczęściej spotykanych egzemplarzy należały garnki cylindryczne ze słabo wydzielonym brzegiem, wylepione z gliny wymieszanej z trawą. Nowsze badania wskazują, że dosyć częstym typem naczyń była ceramika typu słowiańskiego - jajowate lub kubkowate baniaste naczynia z brzegiem odgiętym na zewnątrz. Niekiedy zaopatrzone były w ucho. Czasem brzegi były profilowane.
Metalowe kubki i misy oraz kielichy dość często występowały w inwentarzach pochówków tak kobiecych, jak i męskich. Znane były znaleziska: metalowej czarki, srebrnej, bogato zdobionej cyzelowanymi motywami roślinnymi czaszy, srebrnej czaszy w skórzanym pokrowcu, brązowej miseczki z uchwytem, dwuuchego dzbana z brązu, szklanej czarki. Znane są także inwentarze grobowe, w skład których weszły naczynia toczone z drewna, o kształtach podobnych do prezentowanych na stelach.
Zdarzały się importy z Bizancjum - naczynia szklane i kute z miedzi, importy ze Środkowej Azji oraz ceramika wytwarzana na Krymie.
Analogiczne, jak na stelach żeńskich, naczynia trzymają w dłoniach również przedstawieni na posągach mężczyźni. Są to: doniczkowate naczynia z wałeczkowatym, niekiedy zdobionym brzegiem, cylindryczne, z zaznaczonym brzegiem i dnem, jajowate, rzadziej garnki stożkowate z wyraźnym brzegiem i wąskim dnem. Częściej, niż na posągach żeńskich, przedstawiono naczynia jajowate, lub kubkowate, ze słabo niekiedy zaznaczonym brzegiem.
|
|
|
| Naczynie jajowate (detal) |
Wojownik trzyma w rękach naczynie kubkowate |
W pochówkach męskich występowało stosunkowo niewiele ceramiki. Były to naczynia typu słowiańskiego, jajowate lub kubkowate, baniaste z brzegiem odgiętym na zewnątrz. Garnki niekiedy posiadały stemple garncarskie na dnie. Naczynia tego typu często zdobione było ornamentem falistym pod barkiem. Dzbany z czerwonej gliny, toczone na kole pochodziły z warsztatów krymskich, stanowiły wyposażenie bogatych pochówków. Oryginalne naczynia: flakonik przypominający grecki aryballos i malowane, glazurowane naczynie (podobne do greckiego pyksis) ustawiono na wieku grobowca na stan. Zamożnoje, obok dwóch gruszkowatych dwuuchych amfor, wykonanych z czerwonej gliny.
Wśród wyposażenia grobów męskich występują też naczynia metalowe - czarki, kubki i miseczki. Do takich znalezisk należały: srebrna czasza, zdobiona motywem drzewa życia oraz motywami geometrycznymi i zoomorficznymi, znaczona tamgą srebrna czara, miedziany kubek, brązowe i żelazne czasze, srebrne miseczki i miedziane czarki oraz miedziane miseczki.
Wśród inwentarzy grobowych znalazły się również: drewniane czerpaki, kubki, drewniana misa zdobiona tamgą, drewniana czasza zdobiona czerwonymi i czarnymi malowaniami.
* zabytki ze stan. 30 Majaki, rejon sławiański, obwód doniecki (BW autora)